به گزارش پایگاه خبری حوزه‌های علمیه خواهران، حجت‌الاسلام والمسلمین علیزاده، مدیر حوزه‌های علمیه خواهران، در اجلاس معاونان پژوهش مدیریت‌های استانی و مدارس علمیه خواهران سراسر کشور که به مناسبت آغاز هفته پژوهش در سالن آیت‌الله شرعی(ره) این مرکز برگزار شد، ضمن تبریک ولادت حضرت زهرا(س) و روز زن، با اشاره به اهمیت پژوهش در حوزه‌های علمیه، بیان کرد: پژوهش قلب تپنده علم است و حیات آموزش و دانش بدون آن معنا ندارد، پژوهش فقط ادامه مسیر آموزش نیست، بلکه میدان اصلی تولید دانش در جهان امروز است و شاخص‌ترین مراکز علمی دنیا، به خاطر پژوهش‌محور بودنشان شناخته می‌شوند.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران با اشاره به تجربه خود در دانشگاه‌ افزود: در بسیاری از کشورها، دانشگاه‌ها را بر اساس میزان فعالیت پژوهشی‌شان طبقه‌بندی می‌کنند و دانشگاه‌های پژوهشی به عنوان مراکز پیشرو در تولید علم شناخته می‌شوند و حوزه‌های علمیه نیز باید با برنامه‌ریزی دقیق و ایجاد محیط‌های بالنده علمی، به چنین جایگاهی برسند.

حجت‌الاسلام علیزاده یکی از مهم‌ترین مسائل در حوزه پژوهش را ایجاد علاقه در میان طلاب دانست و گفت: اگر طلبه‌ها از پژوهش لذت ببرند و شیرینی آن را تجربه کنند، بسیاری از مشکلات ما حل خواهد شد، در واقع باید قبل از آموزش مهارت‌های پژوهشی، انگیزه و علاقه را در طلاب ایجاد کنیم زیرا بدون ایجاد انگیزه، هیچ پیشرفتی رقم نخواهد خورد.

وی در ادامه به خاطره‌ای از سال‌های ابتدایی طلبگی خود اشاره کرد و گفت: اولین بار زمانی که استادم از ما خواست تفاوت واژه‌های قرآنی «کسبت» و «اکتسبت» را بررسی کنیم، با اینکه تازه صرف و نحو می‌خواندیم، آن تحقیق ساده برای من آن‌قدر شیرین بود که هنوز بعد از حدود چهل سال، خاطره‌اش در ذهنم مانده است، همین تجربه کوچک باعث شد علاقه به تحقیق در وجودم زنده شود و مسیر خدمت در پژوهش را ادامه دهم.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران تأکید کرد: باید راه‌های علاقه‌مند کردن طلاب به پژوهش را شناسایی کرده و برای هر فرد مسیر مناسب خودش را پیدا کنیم؛ چون هر طلبه از زاویه‌ای متفاوت انگیزه‌مند می‌شود که این کار نیازمند به هم‌فکری و مشارکت ستاد و مدیریت‌های استانی دارد تا با کار جمعی، زمینه رشد پژوهش را فراهم کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین علیزاده در ادامه از استان‌هایی که در برگزاری همایش‌ها و رویدادهای پژوهشی فعال بوده‌اند تشکر کرد و گفت: امیدواریم با همت دیگر استان‌ها این تجربه‌ها گسترش یابد.

وی همچنین از رشد کمی و کیفی نشریات حوزه تقدیر کرد و افزود: هرچند هنوز جای کار زیاد است اما روند کلی نشریات رو به رشد بوده و آینده امیدوارکننده‌ای پیش‌ رو داریم.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران ادامه داد: یکی از راه‌های مهم برای افزایش علاقه‌مندی طلاب به پژوهش، راه‌اندازی فعالیت‌های گروهی و فضای رقابتی علمی در مدارس علمیه است تا طلاب در همکاری و رقابت سالم، استعدادهای خود را شکوفا کنند.

وی در ادامه با اشاره به ضرورت گسترش فرهنگ کار تیمی و روح پژوهش‌محوری در حوزه‌های علمیه، بر بازتعریف نقش طلاب در مواجهه با تحولات علمی و فناوری روز تأکید کرد و گفت: که تجربه ما، همچون بسیاری از کشورها، در زمینه کار گروهی چندان موفق نبوده است و این ضعف در عرصه پژوهش به‌ویژه محسوس است.

حجت‌الاسلام والمسلمین علیزاده با اشاره به تجربه شخصی خود در بیش از ۲۵ سال فعالیت پژوهشی مطرح کرد: کارهای سنگین علمی و پژوهشی تنها با فعالیت تیمی و هم‌افزایی فکری قابل تحقق است و پژوهش انفرادی در دنیای امروز پاسخ‌گوی تحولات سریع علمی نیست.

تعریف سازوکار پیشنهادی برای فعالیت‌های پژوهشی واکنش‌سریع

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران در ادامه با ارائه پیشنهادی برای سامان‌دهی کار تیمی مسئله‌محور در حوزه‌های علمیه گفت: اگر بتوانیم در برابر رویدادها و مسائل روز جامعه، گروه‌های پژوهشی واکنش‌سریع ایجاد کنیم که در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت به تحلیل و پاسخ بپردازند، هم روح پژوهش زنده می‌شود و هم خروجی‌های علمی ملموس‌تری به دست می‌آید.

وی تأکید کرد: این سازوکار باید با رقابت سالم و داوری درونی همراه باشد تا انگیزه و خلاقیت در میان طلاب تقویت شود.

پژوهش، فراتر از تشریفات و قواعد صوری

حجت‌الاسلام والمسلمین علیزاده با انتقاد از تمرکز افراطی بر آداب و قواعد صوری پژوهش مانند سبک ارجاع‌دهی و علائم نگارشی گفت: روح پژوهش در قالب‌های ظاهری خلاصه نمی‌شود، پژوهشگر واقعی کسی است که روحی کاوشگر، ذهنی نقاد و جویای حقیقت داشته باشد، ما باید در طلاب، شخصیت جستجوگر و تفکر انتقادی را پرورش دهیم تا در برابر هر سخنی بدون دلیل تسلیم نشوند.

وی افزود: این روحیه، اساس کار تحقیق است و تفاوت میان پژوهشگر واقعی و صرفاً نویسنده متون علمی در همین ویژگی نهفته است.

پژوهش مسئله‌محور و نقش «آتش‌به‌اختیار» فرهنگی

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران با اشاره به فرمایش رهبر معظم انقلاب درباره «آتش به اختیار» نیروهای فرهنگی بیان داشت: آتش‌به‌اختیاری در تراز طلبگی به معنای مسئولیت‌پذیری آگاهانه و نقش‌آفرینی فعال در حکمرانی فرهنگی است، اگر قرار است در حکمرانی فرهنگی مشارکت کنیم، طلاب باید اعتمادبه‌نفس داشته باشند و احساس کنند که می‌توانند برای مسائل اجتماعی و فرهنگی کشور نقشه‌راه ارائه دهند و همچنین در تدوین سیاست‌های فرهنگی مشارکت نمایند.

حجت‌الاسلام والمسلمین علیزاده در ادامه بر ضرورت سامان‌دهی این روحیه در قالب فعالیت‌های تیمی تأکید کرد و پیشنهاد داد: طلاب در گروه‌های کوچک پژوهشی درباره مسائل روز جامعه تحقیق کنند، نتایج خود را به رقابت بگذارند و از میان خود هیئت‌های داوری منصف انتخاب نمایند زیرا چنین سازوکاری می‌تواند شیرینی کشف و کاوش را در ذهن طلبه تثبیت کند و انگیزه‌های پژوهشی را عمق بخشد.

اقدام‌پژوهی، گونه‌ای مغفول اما کارآمد از تحقیق

وی با اشاره به ظرفیت بالای اقدام‌پژوهی در حوزه تبلیغ، آموزش و فرهنگ دینی گفت: اقدام‌پژوهی یکی از انواع پژوهش‌های پسینی است؛ یعنی پس از وقوع یک تجربه یا فعالیت، فرآیند آن به طور علمی تحلیل و ارزیابی می‌شود که در این شیوه، ایده در مقیاس کوچک و واقعی (مثلاً در یک محله، مدرسه یا اردوی جهادی) اجرا شده و سپس نتایج آن به‌صورت علمی بررسی می‌شود.

وی افزود: اجرای چنین مدل‌هایی می‌تواند پیوند میان پژوهش و عمل را در حوزه‌های علمیه تقویت کرده و به طلاب فرصت دهد تا پژوهش را در میدان واقعی جامعه تجربه کنند.

ضرورت نگاه آینده‌پژوهانه در عصر هوش مصنوعی

حجت‌الاسلام والمسلمین علیزاده در پایان با ابراز نگرانی از تأثیرات گسترده فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی بر نظام آموزش و پژوهش، اظهار داشت: نظام دانایی در جهان امروز با ظهور هوش مصنوعی وارد مرحله‌ای تازه شده است و اگر ما برنامه‌ریزی و آینده‌نگری نداشته باشیم، در معرض عقب‌ماندگی و آسیب‌پذیری جدی قرار می‌گیریم.

انتهای پیام/