به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران/کرمان، خانم جوکار معاون پژوهش مدیریت حوزه علمیه خواهران استان، به مناسبت آغاز هفته پژوهش در گفت‌وگویی با تأکید بر جایگاه راهبردی پژوهش در حوزه‌های علمیه، پژوهش را نه یک فعالیت مستحب، بلکه «فریضه‌ای ضروری» برای پاسخگویی به مسائل نوپدید جامعه عنوان کرد و ابعاد مختلف این رویکرد را تشریح کرد.

پژوهش؛ مأموریتی ضروری و رو به رشد در حوزه‌های علمیه خواهران

وی با اشاره به جایگاه پژوهش در حوزه‌های علمیه خواهران گفت: پژوهش در این حوزه‌ها امروزه یک مأموریت راهبردی و ضروری برای پاسخگویی به نیازهای جامعه محسوب می‌شود. در استان کرمان، فعالیت‌های پژوهشی با تمرکز بر مسائل روز و بومی‌سازی موضوعاتی همچون «مسائل زن و خانواده» و با توجه به نیازهای خاص استان، برنامه‌ریزی و هدایت می‌شود.

معاون پژوهش حوزه علمیه خواهران استان کرمان افزود: رویکرد اصلی، حرکت به سمت پژوهش‌های مسئله‌محور و کاربردی است تا آموزه‌های دینی با زبان روز و روش‌های نوین به نسل جدید منتقل شود و برای چالش‌های نوپدید، راه‌حل‌های مبتنی بر معارف اسلامی ارائه گردد. تولید گسترده کتاب‌ها و مقالات پژوهشی توسط طلاب و اساتید استان، از خروجی‌های ملموس این حرکت رو به رشد است؛ هرچند هنوز تا نقطه مطلوب و ایده‌آل فاصله وجود دارد، اما این مسیر در سال‌های اخیر روندی رو به پیشرفت داشته است.

شاخص‌های پژوهش حوزوی نافع و راهکار عبور از پژوهش‌های تکراری

وی درباره معیارهای پژوهش حوزوی اثرگذار گفت: پژوهش نافع، پژوهشی است که در خدمت حل مسائل واقعی جامعه و مبتنی بر نیازهای روز باشد و بتواند یافته‌های دینی را به راهکارهای عملیاتی، به‌ویژه در عرصه‌هایی مانند خانواده، اخلاق اجتماعی و سبک زندگی تبدیل کند.

جوکار با تأکید بر ضرورت پرهیز از پژوهش‌های تکراری و صرفاً کتابخانه‌ای تصریح کرد: شناسایی و پر کردن «شکاف‌های پژوهشی» از طریق نیازسنجی میدانی، گفت‌وگو با نهادهای اجرایی و تمرکز بر مسائل بومی، زمینه‌ساز تولید پژوهش‌هایی است که پاسخ‌های نو به نیازهای نو ارائه می‌دهد.

اولویت‌های پژوهشی حوزه‌های علمیه در شرایط کنونی

معاون پژوهش مدیریت حوزه علمیه خواهران استان کرمان در تبیین اولویت‌های پژوهشی حوزه علمیه گفت: گسترش فلسفه اسلامی و فلسفه‌های مضاف، به‌ویژه در شاخه‌هایی مانند فلسفه اخلاق، حقوق و سیاست، به‌عنوان پایه تحول علوم انسانی از اولویت‌های کلان به شمار می‌رود.

وی افزود: در حوزه فقه نیز تمرکز از فقه فردی به سمت فقه حکومتی و نظام‌ساز سوق یافته و موضوعاتی نظیر فقه خانواده، فقه تربیت، فقه اقتصاد، محیط زیست، هوش مصنوعی و پدیده‌های نوظهور که با زندگی و تمدن اسلامی پیوند مستقیم دارند، در اولویت پژوهشی قرار گرفته‌اند.

خانم جوکار یادآوری کرد: در حوزه‌های علمیه خواهران، مطالعات اسلامی در حیطه زن و خانواده و طراحی و تبیین «الگوی سوم زن مسلمان» در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی، از محورهای اصلی پژوهش‌های اولویت‌دار است.

موانع و آسیب‌های پیش روی پژوهشگران حوزوی

معاون پژوهش مدیریت حوزه علمیه خواهران استان کرمان در ادامه با اشاره به موانع پیش‌روی پژوهشگران حوزوی اظهار داشت: ضعف در آشنایی با روش‌های پژوهشی روزآمد و میان‌رشته‌ای برای تحلیل مسائل نوپدید، یکی از آسیب‌های مهم روش‌شناختی است که معاونت پژوهش مدیریت استان و مدارس علمیه خواهران، با برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های پژوهشی در صدد رفع آن هستند.

وی افزود: از نظر ساختاری، کمبود پیوند نظام‌مند با مراکز تخصصی و نهادهای اجرایی برای تبدیل پژوهش به برنامه‌های عملیاتی، از دیگر چالش‌هاست که در سال‌های اخیر با ارتباط‌گیری منسجم‌تر حوزه خواهران با مراکز علمی و سازمان‌ها، تا حدودی کاهش یافته است.

وی همچنین محدودیت در دسترسی به منابع مالی پایدار و مشوق‌های مؤثر برای پژوهش‌های طولانی‌مدت و میدانی را از آسیب‌های حمایتی دانست و بیان کرد: این مسئله نیازمند تدابیر جدی از سوی متولیان امر است. به گفته او، غلبه نگاه سنتی به پژوهش به‌عنوان فعالیتی حاشیه‌ای نیز از موانع انگیزشی است که رفع آن مستلزم ارتباط مؤثرتر با طلاب و برگزاری دوره‌های دانشی، مهارتی و انگیزشی است.

مهارت‌های ضروری پژوهشی در عصر حاضر

جوکار با تأکید بر ضرورت توانمندسازی طلاب پژوهشگر یادآوری کرد: تسلط بر روش‌شناسی پژوهش‌های بین‌رشته‌ای، آمار و تحلیل داده، نرم‌افزارهای تخصصی علوم اسلامی مانند نرم‌افزارهای مرکز نور و آشنایی با زبان‌های علمی روز، از مهارت‌های ضروری طلاب در عصر حاضر است.

وی افزود: در استان کرمان، این آموزش‌ها از طریق برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های پژوهشی انگیزشی، آموزش روش‌های کتابخانه‌ای، کیفی و کمی و نیز آموزش نرم‌افزارهای پژوهشی، هم به صورت مستقل و هم در ضمن دروس آموزشی و پژوهشی ارائه می‌شود.

الگوی همکاری حوزوی ـ دانشگاهی برای پژوهش مسئله‌محور

معاون پژوهش مدیریت حوزه علمیه خواهران استان کرمان تحقق پژوهش مسئله‌محور را نیازمند همکاری نهادمند حوزوی و دانشگاهی دانست و گفت: تشکیل کمیته‌های مشترک نیازسنجی برای شناسایی و اولویت‌بندی مسائل واقعی جامعه، طراحی پروژه با تقسیم کار تخصصی میان حوزویان و دانشگاهیان، ایجاد آزمایشگاه‌های اجتماعی مشترک و تبدیل نتایج پژوهش به پیشنهادهای سیاستی، برنامه درسی یا محتوای رسانه‌ای، از مراحل ضروری این الگو است، این روند، پژوهش را از فعالیتی فردی و انتزاعی به یک «کارگروه تمدنی» تبدیل می‌کند.

ورود پژوهش حوزوی به متن زندگی مردم

خانم جوکار افزود: پژوهش‌های حوزوی می‌توانند با ایجاد کارگروه‌های تخصصی مشترک با مراکز علمی و نهادهای اجرایی، طراحی پروژه‌های میدانی و تمرکز بر مسائل بومی، از حالت نظری خارج شده و در قالب محصولات فرهنگی نظیر کتاب، کلیپ و کارگاه، وارد زندگی مردم شوند.

وی با اشاره به نظام تشویقی حوزه‌های علمیه خواهران گفت: یک نظام شناسایی و رتبه‌بندی منسجم برای طلاب و اساتید پژوهشگر در سطوح مختلف ایجاد شده که مشوق‌های معنوی مانند دوره‌های مهارت‌آموزی و معرفی به نهادهای علمی و نیز حمایت‌های مادی از طریق مرکز خدمات حوزه و تخصیص تسهیلات مالی را شامل می‌شود.

روز پژوهش؛ فرصتی برای ترویج فرهنگ تحقیق

خانم جوکار با بیان اینکه نامگذاری «روز پژوهش» با هدف نهادینه‌سازی فرهنگ پژوهش و تکریم پژوهشگران صورت گرفته است، گفت: حوزه‌های علمیه با برگزاری همایش‌ها، نشست‌های تخصصی، تجلیل از پژوهشگران برتر و نمایش دستاوردهای علمی، از این فرصت برای ترویج روحیه تحقیق و تبیین نقش پژوهش حوزوی بهره می‌برند.

معاون پژوهش مدیریت حوزه علمیه خواهران استان کرمان در پایان با ترسیم افق مطلوب پژوهش حوزوی گفت: حرکت از مرجعیت داخلی به سمت مرجعیت علمی بین‌المللی، به‌ویژه در حوزه زن و خانواده، افق پیش‌روی پژوهش در حوزه‌های علمیه خواهران است.

وی تحقق این هدف را مستلزم برنامه‌ریزی جامع و بلندمدت، تأسیس نهادهای علمی تخصصی، مسئله‌محوری و کاربردی‌سازی پژوهش برای حل معضلاتی همچون فرزندآوری، آسیب‌های خانوادگی و طلاق دانست و بر توسعه زیرساخت‌ها و اتخاذ رویکردهای هوشمندانه تأکید کرد.

انتهای پیام/